Μία προσπάθεια αντιμετώπισης του γλωσσικού σεξισμού των διοικητικών εγγράφων ξεκίνησε στην Ελλάδα προκειμένου στα δημόσια έγγραφα να μπει και το θηλυκό γένος. Μία προσπάθεια αντιμετώπισης του γλωσσικού σεξισμού των διοικητικών εγγράφων ξεκίνησε στην Ελλάδα προκειμένου στα δημόσια έγγραφα να μπει και το θηλυκό γένος.
όλο το κείμενο του οδηγού
όλο το κείμενο του οδηγού
Οπως γράφει και το in.gr προς την κατεύθυνση αυτή κινείται ο «Οδηγός Χρήσης μη σεξιστικής γλώσσας στο Δημόσιο Τομέα». Εκπονήθηκε για λογαριασμό της Γενικής Γραμματείας Ισότητας (ΓΓΙΦ).
Ο Οδηγός περιλαμβάνει παρατηρήσεις, οδηγίες, συστάσεις, πρακτικές συμβουλές και συγκεκριμένες προτάσεις για τη χρήση μη σεξιστικής γλώσσας, με σκοπό την προώθηση και την εφαρμογή της ισότητας των φύλων στα διοικητικά έγγραφα.
Δίνει και τη δυνατότητα στις εργαζόμενες και στους εργαζόμενους που είναι είτε στελέχη των υπουργείων είτε των περιφερειών και των δήμων κατά την άσκηση των καθηκόντων τους και τη σύνταξη των δημοσίων εγγράφων να εξαλείψουν τα έμφυλα στερεότυπα που αναπαράγουν συνειδητά και ασυνείδητα διακρίσεις που συνδέονται με τα κοινωνικά φύλα, τους άνδρες και τις γυναίκες.
Ενδεικτικό είναι πως έρευνα σε περίπου 1.000 δημόσια έγγραφα υπουργείων, περιφερειών και δήμων κατέδειξε μεταξύ άλλων:
• Το φαινόμενο της σύνταξης των εγγράφων με αποκλειστική χρήση του αρσενικού γραμματικού γένους (ο εργαζόμενος, ο υπάλληλος, ο χρήστης…) παρατηρείται εντονότερο στις περιφέρειες με ποσοστό 66,13% και λιγότερο στα υπουργεία με ποσοστό 47,3%.
• Τα υπουργεία σε ποσοστό 38,39% τηρούν τη διπλή σήμανση στο γραμματικό γένος (π.χ. ο/η ιατρός, του/της συζύγου, οι εργαζόμενοι και οι εργαζόμενες) αλλά σε όλες τις περιπτώσεις προτάσσεται το αρσενικό γένος. Οι περιφέρειες εμφανίζονται να υστερούν στο θέμα αυτό σε σχέση με τους άλλους φορείς, με ένα ποσοστό 27,42%.
• Στα έγγραφα των υπουργείων εντοπίσθηκαν τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα σημασιολογικών στερεότυπων (γυναικείες ταυτότητες ταυτίζονται με χαρακτηριστικά χαμηλού κοινωνικού κύρους και ευπαθών ομάδων). Επίσης, εντοπίσθηκε εντονότερο το φαινόμενο της αστάθειας σήμανσης του γένους (περιστασιακά γίνεται αναφορά και στα δύο φύλα μέσω της διπλής σήμανσης του γραμματικού γένους και, κατά τα άλλα, συντάσσονται στο αρσενικό) σε ποσοστό 8,93%.
• Tα έγγραφα χωρίς σήμανση στο γένος (η αναφορά στα πρόσωπα γίνεται μέσω ουδέτερων ως προς το φύλο λέξεων π.χ. άτομο, άνθρωπος κ.λπ.) φαίνεται να αποτελούν ένα όχι αμελητέο ποσοστό των εγγράφων που αναλύθηκαν, από 13,84% στα υπουργεία σε 18,52% στους δήμους.
• Αξίζει να σημειωθεί ακόμα ότι στο σύνολο των εγγράφων οι αρσενικοί τύποι των ονομάτων προηγούνται των θηλυκών, οι οποίοι κατά κανόνα δηλώνονται με την προσθήκη κατάληξης και όχι ολογράφως. Χρησιμοποιούνται οι αρσενικοί τύποι των ονομάτων ακόμα και στην περίπτωση είτε διτυπία (ο/η εργοδότης, η εργοδότρια, ο/η πρέσβης, η πρέσβειρα) είτε το αντίστοιχο ουσιαστικό θηλυκού γένους (ο εκπαιδευτής / η εκπαιδεύτρια, ο μαθητής / η μαθήτρια, ο νέος / η νέα).
• Παράλληλα, παρατηρείται ότι σε κείμενα τα οποία κατ' εξοχήν αναφέρονται και απευθύνονται σε μεικτές ως προς το φύλο ομάδες του πληθυσμού, αλλά και σε γυναίκες αποκλειστικά, οι συντάκτες-κτριες αγνοούν τις γυναίκες καθιστώντας τες αόρατες στον δημόσιο λόγο. Έτσι, όπως επισημαίνεται στον οδηγό, «συντηρούν τη νόρμα (προτίμηση στο ανδρικό γένος/φύλο), νομιμοποιούν τις ασύμμετρες σχέσεις και, κατά συνέπεια, συντελούν στη φυσικοποίηση της κυριαρχίας του αρσενικού».
